Prezidentin o israrının ilginc səbəbi – görüş niyə təxirə salınmadı?

Kollektiv Qərblə Azərbaycanın münasibətləri şübhəsiz ki, ölkəmizin haqlı maraqları təmin edilənə, Qarabağ üzərində suverenliyimiz, hərbi qələbəmiz qeyd-şərtsiz tanınanadək qaydaya düşməyəcək. ABŞ başda olmaqla, Qərb düşərgəsində bunu nə qədər tez anlasalar, bir o qədər özləri üçün də yaxşı olar. 

Təəssüf ki, bu yöndə Qərbin yetərli və praktik addımlarını görmürük. Əksinə, 44 günlük müharibədən sonra da revanşist hisslərdən qurtula bilməyən Ermənistanı sülhə vadar eləmək əvəzinə, dəfələrlə Azərbaycan əleyhinə sürətlə silahlandırmağa, qızışdırmağa çalışırlar. 5 aprel görüşü də bu qəbildəndir və xoş məram daşımır. Yoxsa məntiqlə ora ən azından, Azərbaycan da dəvət olunardı. 

Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev aprelin 3-də ABŞ dövlət katibi E.Blinkenlə telefonla danışarkən bu xüsusda narahatlığını bir daha dilə gətirib. Dövlət başçısının qənaətincə, 5 aprel Brüssel görüşünün qeyri-şəffaf hazırlanması, qeyri-inklüziv xarakter daşıması və Azərbaycanın haqlı iradlarına baxmayaraq təxirə salınmaması Cənubi Qafqazda sülhə, əməkdaşlığa deyil, ayırıcı xətlərin və nəticə etibarilə, gərginliyin yaranmasına gətirib çıxaracaq. Yəni Azərbaycan tərəfi görüşün təxirə salınmasında israr edib və bu mövqedə tam haqlıdır. Əfsus ki, Qərb bu məsələdə öz gündəliyini irəli aparmaqda israrlıdır.

Dönəmin həssaslığı həm də ondadır ki, Cənubi Qafqaz regionunda cərəyan edən geosiyasi oyunlar sanki III Dünya müharibəsinin və dünyanın yenidən bölünməsi ssenarisinin tərkib hissəsidir. Əvvəlki status-kvo Azərbaycan və Türkiyədən başqa hamını qane edirdi. Bu, Azərbaycan torpaqlarının işğalına və Cənubi Qafqazda ikinci erməni dövlətinin yaranmasına hesablanmış ssenari idi. Bu oyunun qaydalarını Prezident İlham Əliyev pozdu. Regionda yeni reallıq və status-kvo yaratdı. Qərb və Ermənistanın havadarları isə bununla barışmaq istəmir. 

Lakin Azərbaycan regionda öz problemini həll edib, ərazi bütövlüyü və suverenliyini təmin edib. Bakı heç bir halda Ermənistanın təzədən ayaqlanmasına və regionda yeni münaqişə ocağının yaranmasına yol verməyəcək.

AMİP sədrinin beynəlxalq əlaqələr üzrə müavini Elşən Mustafayev bu görüşün əvvəlcədən hazırlanan məqsəd üzrə davam etdiyini söylədi: “Brüsseldə Avropa İttifaqı-ABŞ-Ermənistan görüşünün hələ anonsu verilən zaman bu layihənin Cənubi Qafqazda gərginliyə xidmət edəcəyi aydın görünürdü. Amma bütün xəbərdarlıqlara baxmayaraq regionda sülh müqaviləsinin bağlanmasını arxa plana atacaq bir layihənin davam etdirilməsinə qərar verildi. Azərbaycanı narahat edən məhz bu məqamlar idi ki, Prezident İlham Əliyev layihə müəlliflərinə etirazlarını bildirmişdi. Görünür, bu görüşün keçirilməsində qərarlı olduqlarından və onun yaradacağı fəsadları görməzdən gəldiklərindən, yaxud gözlədiklərindən olunan etirazlara əhəmiyyət verilməmişdir. Daha dəqiqi, guya bu görüşün Azərbaycan əleyhinə hər hansı addımlarla nəticələnməyəcəyini və ümumiyyətlə, görüşdə iqtisadi məsələlərlə bağlı müzakirələrin olacağını deməklə Azərbaycanı narahat olmamağa çağırdılar. Əslində isə öncədən bu görüş hansı məqsədlərlə hazırlanmışdısa, həmin məqsədlə də davam edir. Onunla razıyam ki, bu görüş əsasən Rusiyaya qarşı hazırlanıb və Ermənistana Rusiya ilə münasibətlərini, asılılıqlarını minimuma endirmək əsas hədəfdədir. Amma bununla nələrəsə nail olunacağı sual altındadır və hesab edirəm ki, görüşün təşkilatçıları bunu yaxşı bilirlər. Lakin uzun aylardır ki, Ermənistanı Rusiya ilə bağlı kəskin addımlar atmağa çağıranlar, əvəzində rəsmi İrəvanı rahatlayacaq, iqtisadi və siyasi təhlükəsizliyinə təminat verəcək hansısa qarantiyalara söz verməyə məcburdurlar. Bu gün üçün real həyatda tətbiqi çətin olacağını gördüyümdən bu görüşdə müzakirə olunan mövzuları hələlik mənəvi dəstək kimi dəyərləndirə bilərəm. Yəni nə qədər ki, Rusiya Ermənistanda hərbi və iqtisadi cəhətdən mövcuddur, regiondan çıxmaq məcburiyyətində qalmayıb, istənilən təhlükəsizlik çətiri Ermənistanı xilas etməyəcək. Odur ki, hesab edirəm ki, bu görüşün real nəticələrindən doğan fəsadlar Rusiyaya yox, Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına təsir edəcək. Belə ki, kağız üzərində, yaxud mənəvi cəhətdən Ermənistana verilən dəstəklər onları arxayınlaşdırır və sülh müqaviləsi şərtlərini istədikləri kimi təklif etməyə həvəsləndirir. Bunun da nəticəsində revanşist qüvvələrin fəallaşmasının, hətta bir çox hallarda bu fəallaşmanın rəsmi İrəvan tərəfindən stimullaşdırılmasının şahidi oluruq. Azərbaycanın təmsil olunmadığı bu görüşdə bizi narahat edən əsas məqamlar budur. Eyni zamanda nə qədər ki, revanşist düşüncəyə xidmət edən fəaliyyət olacaqsa, ona adekvat olan addımların Azərbaycan tərəfindən atılacağını da bilirlər. Azərbaycan Prezidentinə olunan telefon zəngləri də məhz bununla bağlı idi”.

Cavanşir ABBASLI,
“Yeni Müsavat”