Rəşad Bayramov: “Status-kvo qorundu və işğal faktı faktiki olaraq legitimləşdirildi”
Bu gün dünyada müxtəlif yerlərdə müharibələr, toqquşmalar, münaqişələr baş alıb gedir. Ya beynəlxalq təşkilatlar, ya böyük nüfuzlu ölkələr dərhal nə edirlər? Sanksiyalar tətbiq edirlər. Əlbəttə ki, sanksiyaların da böyük təsiri var. Bu fikirləri Prezident İlham Əliyev Ağdam şəhərinə köçən sakinlərlə görüşündə səsləndirib.
Daha sonra dövlət başçısı bunları qeyd edib: “Xüsusilə Ermənistan kimi kiçik və zəngin olmayan, demək olar ki, kasıb ölkəyə əgər sanksiyalar tətbiq edilsəydi, əlbəttə, Ermənistan işğala son qoyardı. Ancaq nəinki sanksiyalar tətbiq edilmədi, əksinə, onlara bəziləri pulsuz silahlar verirdi, özü də bir milyon dollarlıq yox, milyardlarla dollar dəyərində”.
Həqiqətən də böyük dövlətlər Ermənistana qarşı sanksiyalar tətbiq etsəydilər, işğal bu qədər uzanmazdı.
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən AMİP Ali Məclisinin sədri Rəşad Bayramov buna bir neçə prizmadan yanaşdı: “Bəli, həqiqətən də müasir dünyada müharibələr və silahlı münaqişələr baş verdikdə beynəlxalq qurumların ən çox müraciət etdiyi vasitələrdən biri sanksiyalar olur. Beynəlxalq təşkilatlar və böyük dövlətlər bu mexanizmdən həm siyasi təzyiq aləti, həm də münaqişələrin genişlənməsinin qarşısını almaq məqsədilə istifadə edirlər. Lakin sanksiyaların tətbiqi məsələsində ardıcıllıq və ədalət prinsipləri çox zaman pozulur. Prezident İlham Əliyevin Ağdam şəhərinə köçən sakinlərlə görüşündə səsləndirdiyi fikirlər də məhz bu ikili standartlara diqqət çəkir. Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, əgər işğalçı siyasət yürüdən Ermənistan kimi kiçik, iqtisadi baxımdan zəif və xarici asılılığı yüksək olan bir ölkəyə vaxtında ciddi sanksiyalar tətbiq edilsəydi, işğal siyasətini uzun müddət davam etdirmək mümkün olmazdı. Ermənistanın iqtisadi resursları məhdud, ixrac imkanları zəif, maliyyə və təhlükəsizlik baxımından isə xarici dəstəyə yüksək dərəcədə bağlı idi. Belə bir ölkə üçün beynəlxalq sanksiyalar iqtisadi durğunluq, sosial narazılıq və daxili siyasi böhran yarada bilərdi ki, bu da işğalçı siyasətdən imtinanı qaçılmaz edərdi. Lakin reallıq tam əksinə oldu. Ermənistan nəinki sanksiyalarla üzləşmədi, hətta bəzi xarici güclər tərəfindən maliyyə və hərbi baxımdan dəstəkləndi. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu dəstək simvolik xarakter daşımırdı. Milyardlarla dollar dəyərində silahlanma və yardımlar Ermənistanın hərbi potensialının qorunmasına xidmət edirdi. Bu isə, beynəlxalq hüququn və BMT qətnamələrinin açıq şəkildə pozulmasına baxmayaraq, Ermənistanda cəzasızlıq hissinin formalaşmasına səbəb oldu. Beynəlxalq vasitəçilik mexanizmləri, xüsusilə də ATƏT-in Minsk Qrupu münaqişənin həllindən daha çox onun uzanmasına yönəldi. Uzun illər davam edən danışıqlar real nəticə vermədi, status-kvo qorundu və işğal faktı faktiki olaraq legitimləşdirildi. Bu yanaşma isə münaqişənin sülh yolu ilə həllinə deyil, onun süni şəkildə uzadılmasına xidmət etdi. Nəticə etibarilə demək olar ki, əgər beynəlxalq ictimaiyyət vaxtında prinsipial mövqe nümayiş etdirsəydi və Ermənistana qarşı təsirli sanksiyalar tətbiq olunsaydı, işğal bu qədər uzun sürməzdi. Azərbaycan torpaqlarının azad edilməsi beynəlxalq hüquq çərçivəsində və daha tez mümkün olardı. Lakin ədalətin bərpası beynəlxalq mexanizmlər vasitəsilə deyil, Azərbaycanın öz siyasi iradəsi və hərbi gücü hesabına baş verdi. Bu fakt bir daha göstərdi ki, beynəlxalq münasibətlərdə ədalət çox zaman güclü mövqedən asılı olur”.
